Online-orgelconcert 12 februari 2021 in Grote Kerk Nijkerk

Kijk en luister op vrijdagavond 12 februari 2021 vanaf 20.00 uur naar het online-orgelconcert van Minne Veldman op het Matthijs van Deventer-orgel (1756) in de Grote of Sint Catharinakerk te Nijkerk.

Klik hier voor het programma.

Klik hier voor de digitale collecte.

Click here to donate from other countries (PayPal).

De Grote of Sint Catharinakerk te Nijkerk is deze week de locatie voor het vrijdagse online-orgelconcert van Minne Veldman. Het orgel in deze kerk werd in 1756 gebouwd door Matthijs van Deventer. Het is een prachtig orgel met heldere fluiten, warme prestanten, stevige tongwerken en veel vulstemmen. Vooral barokmuziek komt goed tot zijn recht op dit instrument. Maar er klinkt meer mooi in Nijkerk.

400 jaar geleden, in 1621, overleed Jan Pieterszoon Sweelinck, in leven organist van de Oude Kerk te Amsterdam. Sweelinck wordt door velen gezien als de grootste componist die ons land heeft voortgebracht. Samen met schilder Rembrandt van Rijn en dichter Joost van den Vondel behoort Sweelinck tot de grote Hollandse kunstenaars van internationale allure uit de Gouden Eeuw. Hij stond vroeger afgebeeld op het bankbiljet van 25 gulden. Slechts eenmaal eerder voerde Minne Veldman op een orgelconcert een werk van Sweelinck uit, dat was in 1999. Nu speelt hij in Nijkerk 4 variaties over "Allein Gott in der Höh sei Ehr".

De invloed van Sweelinck was groot. Vooral in Noord-Duitsland vond zijn werk veel navolging, bijvoorbeeld bij Scheidemann en later Buxtehude. De muziek van Vincent Lübeck is stilistisch verwant met dat van Buxtehude. Lübeck schreef aan het gemeentebestuur van Zwolle een warme aanbevelingsbrief ten gunst van orgelmaker Arp Schnitger, wiens nieuwe orgel voor de Grote Kerk in deze stad in 1721 werd opgeleverd. Het werk van de grote Bach werd onder meer door Lübeck beïnvloed. Op het programma staat een feestelijk Praeambulum van Lübeck, een prachtig voorbeeld van typische Noord-Duitse barokmuziek.

Een verre neef van Bach was Johann Gottfried Walther. Hij was stadsorganist in Weimar en tijdens zijn leven een bekend en geroemd organist en componist. Zijn Partita over het bekende kerklied "Jesu, meine Freude" biedt een uitgelezen kans om veel prachtige klankkleuren van het Van Deventer-orgel te demonstreren.

Walther was enige tijd privéleraar van de jonge prins Johann Ernst von Sachsen-Weimar. In 1713 maakte de grote Johann Sebastian Bach (hofmusicus in dienst van de oom van Prinz Johann Ernst) een orgeltranscriptie van een buitengewoon feestelijk strijkersconcert van de jonge prins, die 2 jaar later op slechts 18-jarige leeftijd zou overlijden. Dit populaire Concerto in G-dur (BWV 592) wordt gekenmerkt door vrolijke, overrompelende, jeugdige overmoed en biedt in Nijkerk een glansrol voor diverse heldere, sprankelende fluiten.

Een van de belangrijkste kerkmusici van de generatie na Bach was Gottfried August Homilius. Van hem klinkt een prachtig Trio over "Schmücke dich, o liebe Seele", dat lange tijd werd toegeschreven aan Bach. Homilius studeerde in Leipzig bij Bach en werd er organist van de beroemde Frauenkirche en later ook cantor van de Kreuzkirche.

Tot hier toe legt het programma een mooie ontwikkeling bloot in de lijn van Sweelinck tot Homilius. De rest van het concert wordt gebruikt voor muziek van later datum uit Nederland, Frankrijk en Engeland. Op het eerste oog minder voor de hand liggend op het Nijkerkse orgel. Maar dit fraaie 18e eeuwse instrument kan meer aan dan alleen barokmuziek.

Van Klaas Jan Mulder horen we de bekende Fantasie over Psalm 48. Het prachtige Andantino van de Franse componist César Franck en een spetterende Toccata van de Engelsman Owen Henry Powell tonen weer een heel ander gezicht van het orgel, waarna de concertgever de avond afsluit met eigen werk: Variaties over Psalm 128.

Video