Online-orgelconcert 26 februari 2021 in Sint Maartenskerk Zaltbommel

Kijk en luister op vrijdagavond 26 februari 2021 vanaf 20.00 uur naar het online-orgelconcert van Minne Veldman op het Wolfferts/Heyneman-orgel in de Grote of Sint Maartenskerk te Zaltbommel.

Klik hier voor het programma.

Klik hier voor de digitale collecte.

Click here to donate from other countries (PayPal).

Voor deze vrijdag komt ons wekelijkse online-orgelconcert weer van een echte toplocatie: de Grote of Sint Maartenskerk in Zaltbommel. De kerk is werkelijk een lust voor het oog. Daar laten we tijdens het concert dan ook veel mooie beelden van zien. De Sint Maartenskerk heeft ook een overweldigende akoestiek. En mee daardoor klinkt het prachtige en zeer karakteristieke orgel fenomenaal. Het instrument - uniek van klank en uiterlijk - is in 1783 gebouwd door Andries Wolfferts en 10 jaar later uitgebreid door Antonius Friedrich Gottlieb Heyneman. Het behoort - mede door het uitgesproken karakter - tot de mooiste van ons land.

Het concert begint ingetogen, met een orgelkoraal van Feike Asma over Psalm 79, met een glansrol voor de prachtige Cornet van het rugwerk. Vervolgens krijgen we gelijk een stevig hoofdgerecht op ons bord: de uitvoerige 3e Sonate van Camillo Schumann. Heftige en overrompelende muziek, waarin het Bommelse orgel uitblinkt in overdonderend geweld. Maar ook heel milde en lieflijke klanken komen in deze sonate uitgebreid aan bod. De beide registranten - Mirna en Annieke - hebben hun handen vol. In het middendeel blazen de Vox Humana en de Quint beiden een solopartij. Het laatste deel is een grootse Introductie en Fuga met een slot dat je naar adem doet happen.

Des te weldadiger is dan de rust en bezonkenheid van de prachtige Fantasia over "Von Gott will ich nicht lassen" van Johann Sebastian Bach. De prachtige prestant van het rugwerk weet tot tranen te beroeren, terwijl in het pedaal met een nogal on-Bachiaanse registratie de melodie wordt vertolkt.

Hans Boelee (1927-2002) had jarenlang orgelles van Feike Asma. Wegens vertrek naar Nederlands-Indië als dienstplichtig militair, raakten een conservatoriumstudie en het orgel buiten bereik. In het Verre Oosten ontstonden wel zijn eerste koorcomposities. Terug in Nederland vervolgde hij zijn lessen bij Asma. Hij was organist in Oegstgeest en vanaf 1966 in Driebergen. Voor orgel schreef hij een reeks aansprekende Variaties over een thema van Händel. Een uitgelezen kans om allerlei fraaie klankkleuren van het Wolfferts-orgel te demonstreren.

De Italiaanse componist Enrico Pasini werd in 1935 in Rome geboren. Hij was organist van de Chiesa di Santa Rosalia in Cagliari, waar hij ook bijna 30 jaar orgeldocent was aan het conservatorium. In die periode had hij ook een bloeiende concertcarrière. Pasini componeerde voor orgel meer dan 200 Cantabili. De bekendste van deze 200 is 'For You', een Cantabilé in F-majeur. Een verstilde viola di gamba begeleidt een solomelodie die afwisselend wordt gespeeld met de Fluit Travers (dwarsfluit) en de Open Fluit 4' van het rugwerk.

Pasini's rustpunt was stilte voor de storm. Want het hoogtepunt van dit concert wordt gevormd door de spectaculaire 'Final' uit de 'Six Pièces pour Grand Orgue' van César Franck. Hij speelde het in 1859 bij de inwijding van het Cavaillé-Coll-orgel in de Sainte-Clotilde te Parijs. Drie jaar later, in 1862, kreeg het zijn definitieve vorm. Opgedragen aan Lefébure-Wély is dit werk binnen het oeuvre van Franck opvallend feestelijk en uitbundig. Lefébure-Wély werd geroemd om zijn virtuoze pedaaltechniek. Dat zal de reden zijn dat Franck zijn Final begint met een bloedstollende (tweemaal onderbroken) pedaalsolo, waarin het theatrale, fanfare-achtige hoofdthema wordt geïntroduceerd. Het tweede, prachtig melodieuze, thema is veel meer Franckiaans. Na een prachtig muzikaal berglandschap eindigt de Final met een spectaculair coda.

Tot besluit speelt Minne Veldman nog eigen werk: Inleiding, Variaties en Finale over Psalm 99, in 2015 geschreven voor het Müller-orgel in de Grote of Sint Bavokerk te Haarlem. Ook in Zaltbommel klinkt het voortreffelijk, mede door het machtige pedaal in de Dupré-achtige finale. Het werk sluit af met een groots koraal in A-majeur: "Geeft dan eeuwig' eer onzen God en Heer."

Video