Kijk en luister op vrijdagavond 17 december 2021 vanaf 20.00 uur naar het 64e online-orgelconcert van Minne Veldman op het Bätz-orgel (1762) in de Evangelisch-Lutherse Kerk te Den Haag.
Klik hier voor het programma.
Klik hier voor de digitale collecte.
Click here to donate from other countries (PayPal).
Deze week geef ik mijn wekelijkse online-orgelconcert op de vrijdagavond in de Evangelisch-Lutherse Kerk te Den Haag, op het prachtige orgel van Johann Heinrich Hartmann Bätz. Het is een kerstconcert met Nederlandse, Duitse en Franse kerstmuziek op het programma. Het Bätz-orgel is een heerlijk instrument voor deze muziek!
Het programma opent met twee kerstfantasieën van Feike Asma, die van 1943-1965 de vaste organist was in deze kerk. Eerst horen we "Hoor, de eng'len zingen d' eer" en daarna "Daar is uit 's werelds duist're wolken".
Vervolgens luisteren we naar twee adventskoralen van Johann Sebastian Bach. Eerst het beroemde en indrukwekkende "Nun komm' der Heiden Heiland" (BWV 659) uit 'Die Leipziger Orgelchoräle', ingetogen gespeeld met de prachtige, zangerige Prestant 8' van het rugwerk als uitkomende stem. Het tweede is een wervelende bewerking in plenumregistratie van het lied "Valet will ich dir geben". Dit is als zodanig geen adventslied, maar we kennen deze melodie ook van "Wie soll ich dich empfangen" (Hoe zal ik U ontvangen), en dat is een heel bekend adventslied. De melodie klinkt stoer in het pedaal.
Heel bekend is de Franse kerstmuziek voor orgel uit de achttiende eeuw. Componisten als Louis-Claude d'Aquin, Claude-Bénigne Balbastre en Jean-François Dandrieu schreven allerlei speelse variaties over de bekende Noëls. Organist Harm Hoeve schreef in deze zelfde Franse stijl een reeks variaties over een bekende Franse Noël: Variations sur "Il est né, le divin Enfant", dans le style du 18ème siècle. Wij kennen dit lied in ons land als "'t Is geboren, het godd'lijk Kind".
Hiermee is de stap naar de Franse romantiek gemakkelijk gezet. Ook Alexandre Guilmant schreef veel kerstbewerkingen voor orgel. Uit zijn Livre de Noëls (boek met kerstliederen), 2ème livraison (2e deel), opus 60, komt zijn Offertoire sur le Noël "Nuit sombre, ton ombre vaut les plus beaux jours". In Nederland niet direct een bekende melodie, maar wel heel herkenbaar, gemakkelijk te volgen en prachtig bewerkt in een aantal mooie variaties. Daaraan voorafgaand klinkt een vrij werk van Guilmant dat ook vaak op kerstconcerten wordt gespeeld, het bekende Prière et Berceuse (Gebed en Wiegenlied).
Op een kerstconcert mag de naam van Jan Zwart eigenlijk niet ontbreken. Zijn beide kerstsuites hebben hun duizenden verslagen. Volgende week hoop ik in Bolsward uit beide kerstsuites enkele delen te spelen. Ook is er volgende week in de Bovenkerk te Kampen een online-orgelconcert van Everhard Zwart waarbij beide suites compleet op het programma staan. En op deze video van een kerstconcert uit 2017 speel ik Suite Kerstfeest No. 2 compleet in de Bovenkerk. Voor ons concert van deze week in Den Haag heb ik één deel uit deze tweede kerstsuite gekozen: de Meditatie over "Vol van pracht".
Ik besluit dit kerstconcert met drie eigen koraalbewerkingen over bekende kerstliederen: een Orgelkoraal over "Stille nacht, heilige nacht", een Aria en Koraal over "Ik kniel aan Uwe kribbe neer" en mijn vorig jaar geschreven Toccata over "Komt allen tezamen". De eerste twee klinken overduidelijk in de stijl van de Hollandse Koraalkunst uit de school van Zwart en Asma. In de Toccata over "Komt allen tezamen" bezig ik een andere stijl, enigszins verwant aan de Franse school en het werk van bijvoorbeeld Hendrik Andriessen. Het is een uitbundig werk dat zorgt voor een feestelijk slot van dit kerstconcert in de Lutherse Kerk te Den Haag.