Online-orgelconcert 12 maart 2021 in Oude Kerk Maasland

Kijk en luister op vrijdagavond 12 maart 2021 vanaf 20.00 uur naar het online-orgelconcert van Minne Veldman op het Witte-orgel in de Oude Kerk te Maasland.

Klik hier voor het programma.

Klik hier voor de digitale collecte.

Click here to donate from other countries (PayPal).

Het wekelijkse online-orgelconcert op de vrijdagavond komt dit keer vanuit de Oude Kerk in Maasland. Daar staat een orgel dat Johan Frederik Witte (van de beroemde firma Bätz/Witte) in 1888 bouwde voor de Nicolaikerk in Utrecht. Na de restauratie van de kerk in 1946 werd het orgel in het koor van de kerk geplaatst en later onder advies van de Hervormde Orgel Commissie en de organist van de kerk, Lambert Erné, vervangen door een nieuw orgel van de Deense firma Marcussen & Søn, geheel in lijn met smaak en opvattingen van die tijd. Het Witte-orgel werd in 1953 verkocht aan Willem van Leeuwen, die het vervolgens verkocht aan de Hervormde Kerk te Maasland, waar het in 1958 werd geplaatst door de firma De Koff, verbouwd en met een nieuw orgelfront. In 2000 restaureerde de firma Reil het orgel, waarbij de oorspronkelijke dispositie werd hersteld. Het instrument telt 27 registers, verdeeld over hoofdwerk, bovenwerk en pedaal.

Het concert wordt geopend met twee leerlingen van Feike Asma. Op verzoek van een enthousiaste jonge organist klinkt eerst een feestelijke Fantasie-Toccatine over Psalm 150 van Rutger van Mazijk. Van de vroegere organist van de Grote Kerk in Gorinchem, Jan Bonefaas, horen we een mooie variatiereeks over het gezang "O God van hemel, zee en aard'".

Zoals op veel programma's ontbreekt ook nu de naam Johann Sebastian Bach niet. Deze week is gekozen voor zijn Fantasia et Fuga in c-moll, BWV 537. Het eerste deel, de fantasie, lijkt op een treurige klaagzang met zijn hoog rondzwevende tonen en motieven boven donkere bassen. Totdat opeens de fuga inzet met een juist heel energiek thema. De fuga krijgt aanvankelijk een rustige registratie mee, maar eindigt in een forse orgelklank.

Bachs leerling Johann Ludwig Krebs schreef ook een fantasie, maar van heel andere orde, in Italiaanse stijl. De 'Fantasia à gusto italiano' biedt een speels ritme en een zwierige solo door de schalmei van het bovenwerk.

Een van de beroemdste composities van Georg Friedrich Händel (of volgens zijn verengelste naam: George Frideric Handel) komt uit 'Solomon' (HWV 67), een driedelig oratorium over koning Salomo. De derde akte (waarin het gaat over het staatsbezoek van de Koningin van Sheba) opent met een levendige Sinfonia voor twee hobo's en strijkorkest. Aangenomen wordt dat de beroemde dirigent Sir Thomas Beecham in 1933 of 1955 de naam 'The Arrival of the Queen of Sheba' aan deze sinfonia gegeven heeft. Minne Veldman speelt een eigen orgelarrangement waarin de twee hobo's worden nagebootst met de dulciaan van het bovenwerk en het hoofdwerkplenum de rol van strijkorkest vervuld.

Met de Duitse componist Sigfrid Karg-Elert maken we een sprong naar de 19e en 20e eeuw. Op het programma staat een van zijn symfonische koralen uit opus 87, over het bekende kerklied "Ach bleib mit deiner Gnade". In dit Symphonischer Choral volgt de componist de tekst van de zes coupletten op de voet: Ach bleib mit deiner/deinem: 1. Gnade (genade) 2. Worte (Woord) 3. Glanze (glans) 4. Segen (zegen) 5. Schutze (bescherming) 6. Treue (trouw). De sfeer van de tekst wordt uitgebeeld in de muziek. Een indrukwekkend en emotioneel werk.

De bekende Frans-romantische componist Alexandre Guilmant liet ons 18 delen na met 'Pièces dans différents styles' (stukken in verschillende stijlen). Uit het 5e deel (5ème livraison, opus 19) komt een lieflijk Allegretto in A-B-A-vorm. In het openingsdeel schreef Guilmant een solo voor de hautbois (in Maasland gespeeld met de dulciaan). In de herhaling van dit A-deel aan het slot gaat de hautbois een dialoog aan met de clarinette (in Maasland gespeeld met de nasard). In het middeldeel excelleren de Franse strijkers: voix céleste (in Maasland gespeeld met de viola en de holpijp). Een prachtig staaltje Franse romantiek, vertaald naar een oer-Hollands orgel. Het thema van dit Allegretto is gebaseerd op vier noten uit Lied ohne Worte (opus 67 nr. 5) van Felix Mendelssohn. Boven dit stuk schreef Guilmant: 'Hommage à Lefébure-Wély'.

En van deze Louis James Alfred Lefébure-Wély is het volgende werk op het programma: een van zijn beroemde Sorties. Het gaat om de Sortie en mi bémol majeur (in Es grote terts) uit het 11e deel van zijn L'Organiste moderne. Het is een bijzonder vrolijk en uitbundig spektakel.

Minne Veldman besluit dit concert met een eigen Fantasie-Toccata over Psalm 27, die hij in 2011 schreef voor een orgelconcert in de Grote of Stephanuskerk te Hasselt. Het is uitgegeven in deel 11 van de bladmuziekserie 'Koraalbewerkingen'.

Video